Het democratische proces mag bij Wilders niet verstoord worden

Trouw. Sylvain Ephimenco 24 november 2023

Democratie is niet voor bange mensen. Maar soms kan het democratisch proces in zijn zuiverste vorm, vrije verkiezingen die de kroonjuwelen hiervan zijn, mensen wel hevig laten schrikken. Zeker als de verkiezingsuitslag wringt en schuurt. De monsterscore van de PVV van Geert Wilders op 22 november is daar een voorbeeld van.

Deze politicus heeft in zijn lange oppositieverleden nogal hard en aanstootgevend uitgehaald naar politieke tegenstanders, groepen en zelfs het instituut dat hem zijn vrijheid van expressie garandeert: hij karakteriseerde het ooit als ‘nepparlement’. Dat er aan zijn gedaantewisseling – van fulminerend en beschimpend politiek leider naar ‘milder’ en geapaiseerd kandidaatpremier – wordt getwijfeld, daar zijn alle redenen voor. Maar het kroonjuweel van het democratische proces heeft op 22 november, en boven alle verdenking, zijn werk gedaan. Dit proces moet nu, afhankelijk van de bereidheid van anderen om wel of niet tot concretisering te komen (formatie), zijn loop vervolgen.

Dat GroenLinks-PvdA meedoet aan protesten tegen de verkiezingsuitslag is verbijsterend

Je mag dus gerede twijfel en bedenkingen hebben bij het perspectief van een premier Wilders. Toch dient men het democratische mechanisme te respecteren en niet te verstoren. Dat gebeurt helaas wel wanneer hier en daar op straat tegen de uitslag van deze verkiezingen wordt gedemonstreerd. Soms door leuzen te scanderen die aan de antisemitische terreurbeweging Hamas zijn ontleend. In feite protesteert men hiermee tegen de democratie. Dat er bij deze protesten partijen (GroenLinks-PvdA) deelnemen die aan de verkiezingen meededen, is verbijsterend en schadelijk voor de democratie.

Een ander punt is de discussie over de oorsprong van het electorale succes van de PVV. Lijsttrekker Dilan Yesilgöz (VVD) kreeg vanuit linkse hoek de volledige verantwoordelijkheid: ze zou door de PVV niet meer uit te sluiten, hem aan zijn succes hebben geholpen. Mijns inziens is dit aperte nonsens die alleen dient om andere redenen en dus de ongemakkelijke realiteit te ontkennen.

Yesilgöz maakte haar beslissing van ‘insluiting’ bekend in de maand augustus toen de PVV in de peilingen (Maurice de Hond) op 19 zetels stond. De twee maanden die daarop volgden bleef het 19 zetels met zelfs een terugval naar 17 zetels eind september. Haar in die maanden zwaar bekritiseerde beslissing had geen enkele weerslag op de kiezer. Pas op 11 november kreeg de PVV 21 virtuele zetels. Wilders was al twee weken bezig zich ‘milder’ en toegeeflijk te afficheren.

Wilders’ onovertroffen debattechniek trokken veel kiezers over de streep

Pas op 12 november mocht hij aan de tv-debatten meedoen. Volgens kijkers won hij ze allemaal. Vier dagen voor 22 november maakte de PVV zijn explosieve groei met 5 zetels erbij (26) en uiteindelijk met 11 extra zetels (37 echte zetels totaal) op verkiezingsdag. Niet Yesilgöz maar de ommezwaai van Wilders in de laatste weken en zijn onovertroffen debattechniek trokken enorm aantallen kiezers naar de PVV. Met als bepalende hefboom het thema ‘immigratie’ dat als een van de grootste zorgen geldt voor een meerderheid van de kiezers.

Overigens komt het citaat waarmee dit stuk werd geopend uit een antwoord van minister van justitie Polak in de Kamer op 22 mei 1968. Zijn exacte woorden waren: “De democratie is niet een staatsvorm voor bange mensen, niet voor mensen die voor elke politieke beweging of elke politieke verandering angstig zijn.”