Games

,,Vroeger…’’, en dat klinkt meteen heel oud, beseft Tactus-preventiewerker Gijs van Houwelingen uit Deventer. ,,Vroeger kon je een spel uitspelen en dan was het klaar. Maar nu gaan games oneindig door en worden spelers beloond als ze iedere dag inloggen.” Niet inloggen kan betekenen dat je allerlei nieuwe wapens in je Fortnite-game – een kleurrijk vechtspel – misloopt. Wel inloggen levert bonussen op.

En dat geldt ook voor games die ‘vroeger’ nog gewoon uitgespeeld konden worden. FIFA, het voetbalspel, is een goed voorbeeld. ,,Als je iedere dag speelt, dan krijg je de betere spelers als beloning.” Een dag overslaan kan betekenen dat je al dat extra’s misloopt.

Trukendoos

In een game, zo legt Van Houwelingen uit, zit een enorme trukendoos om de spelers zo vaak en zo lang mogelijk te laten spelen. ,,Gamemakers gebruiken psychologische trucs. Zij verdienen het geld als er veel en lang gespeeld wordt. Het is een verdienmodel. Er zit ook een gok-element in. Spelers kunnen pakketten kopen en dan weten ze vooraf niet welke attributen of spelers ze krijgen.”

Ouders denken vaak dat kinderen dit wel snappen, dat de game een spelletje met hun brein speelt. ,,Kinderen op de basisschool worden overschat. Ze zijn eigenlijk nauwelijks bestand tegen die trukendoos. Het is heel moeilijk voor ze om de controller weg te leggen of een dag niet in te loggen, want dan zijn ze hun bonussen kwijt.”

Als je als volwassene dit verhaal leest, dan denk je waarschijnlijk: heel zorgelijk. Van Houwelingen wil die zorgen nuanceren. ,,Gamen is niet alleen slecht. Je leert samenwerken. Het zorgt voor een bredere interesse. Ik hoorde laatste van een kind dat samen met z’n moeder naar Florence was gegaan, omdat die stad in een game voorkwam. Een game vraagt veel van je: tactiek, inzicht.”

Salto

Veel ouders zien alleen de negatieve kanten. ,,Maak je een salto op de trampoline, dan krijg je applaus. Maar ik zie ouders niet klappen voor een mooie prestatie op de X-box’’, zegt Van Houwelingen. Zijn organisatie wordt in deze periode regelmatig gebeld door bezorgde ouders, al ontbreken cijfers. ,,Vaak als de rapporten binnenkomen en de cijfers tegenvallen, dan gaan ouders zich zorgen maken en kloppen ze bij ons aan.”

En inderdaad: games kunnen ook heel nadelig voor kinderen zijn. ,,Die komen helemaal niet meer van hun kamer en spelen soms zelfs hele nachten door. Slapen doen ze dan op school.” Er is geen gouden tip over een aantal uur per dag. ,,Dat is wel vaak de eerste vraag die we krijgen. Je moet het goed samen afspreken en begrenzen.”

Afspraken?

Tactus bezoekt de bovenbouw van scholen in bijvoorbeeld Deventer. Daar spreken preventiemedewerkers met kinderen, maar ook met hun ouders. De verschillen zijn opvallend groot. ,,Vraag je bij de ouders wie er afspraken heeft gemaakt over gamen, dan steekt iedereen zijn vinger de lucht in. Maar vraag je dit bij de kinderen, dan zegt maar de helft duidelijke afspraken te hebben. Blijkbaar zijn de regels voor kinderen niet zo overzichtelijk.”

Uiteindelijk gaat het volgens Van Houwelingen om balans. ,,Het beeldscherm mag je ontwikkeling niet in de weg zitten.” Achter de schermen proberen organisaties zoals Trimbos ook in Europees verband wat te doen aan de trukendoos in games. Regels zijn er nu nauwelijks. ,,Er staat wel een leeftijd op de game, maar volgens mij houdt bijna niemand zich daaraan. Je wil dat ouders en kinderen weten hoe zo’n spel probeert je door te laten spelen.”

Tips van Tactus

– Kijk of je kind variatie aan kan brengen in de dingen hij of zij doet. Zorg dat je kind ook leuke dingen blijft doen die niets met een beeldscherm te maken hebben. 

– Praat erover! Zowel de leuke dingen als de minder leuke dingen. Toon belangstelling voor wat de kinderen er zo leuk aan vinden en speel soms samen.

– Maak afspraken voordat een nieuw apparaat in gebruik wordt genomen. Zorg dat ze concreet zijn en ze ook duidelijk zijn voor je kind. Hoe ouder een kind wordt, hoe meer het ook belangrijk wordt de mening van je kind in de afspraken te betrekken en een plek te geven.

– Focus vooral op de vraag; is het beeldschermgebruik van mijn kind in balans en komt het nog voldoende toe aan sociale contacten, leren, lichamelijke beweging en is het emotioneel welzijn op orde?