Verantwoording: omdat defdocs denkrichtingen weergeeft die van invloed zijn – of zouden kunnen zijn -op hoe we de wereld beschouwen, hier een column van Renate van der Bas, televisierecensent van dagblad Trouw.

column Renate van der Bas

Bestudeer je alle oorlogen, dan is de grote vraag: wat is er toch mis met de man?

Trouw, 23 oktober 2023

Ieder voetbalduel is nu een bekerwedstrijd: gooit-ie ’m of gooit-ie ’m niet? En naar het stadion gaan moet inmiddels een enorme uitdaging zijn voor mensen met een dwangstoornis, dacht ik zondag tijdens FC Utrecht-Ajax. Ik zocht het eens op: 2 procent van de mensheid heeft zo’n neurose. Dat zal voor stadionbezoekers ook wel gelden.

Of komt dat stomme bekertjeswerpen voort uit het algemene probleem dat mannen intrinsiek destructief zijn? Sinds de recente aflevering van Dr Kelder en Co (NPO Radio1) met als thema ‘Wat bezielt de man?’ spoken zinnen door mijn hoofd als: “Mannen hebben de neiging hun eigen samenleving te vernietigen”. En: “Het spelletje waar ze het meest van houden, het moet kapot.”

Te gast was emeritus hoogleraar Maaike Meijer (1949) en Jort Kelder was hoorbaar nerveus. Wat moesten zijn Avro-vriendjes wel niet denken van de keuze voor deze feministische professor genderstudies? Maar wat was Meijers podium terecht. Want bestudeer je alle oorlogen, brandhaarden en gevangenissen in de wereld, dan is de grote, grote vraag: wat is er toch mis met de man? En meteen daar achteraan: waar ligt de sleutel tot een vriendelijker wereld?

Radeloze helden is de titel van Meijers boek over de mannenkwestie en het ligt al flink beduimeld op mijn nachtkastje. Kern van de zaak: mannen worden niet getraind in omgaan met het realiteitsprincipe. Ze krijgen van jongs af te horen dat ze beter zijn dan zusjes en vrouwen, en dat ze in principe alles kunnen. En moeten dat imago vervolgens hun hele leven waarmaken. Wat natuurlijk niet meevalt. Vrouwen krijgen in principe een even giftige boodschap mee, namelijk dat ze minder zijn. Onterecht, maar het helpt hen wel om zich gemakkelijker neer te leggen bij de realiteit, soms maar te zwijgen. En te roeien met de riemen die ze wel hebben.

Was Poetin een vrouw geweest, dan had hij er zich misschien wel bij neer gelegd dat het grote Russische rijk verleden tijd is. En dat je beter een leuk land kan maken van Rusland zoals het is.

Meijer schetste het trieste beeld dat veel situaties die win-win kunnen zijn, verlies-verlies worden door al dat irreële, megalomane, mannelijke gestreef naar zaken als dé westerse droom, hét islamitische rijk, hét zuivere ras, dé universele democratie.

Toch speelde de opvoeding van de man geen enkele rol in het eerste verkiezingsdebat, zondag in College Tour. Wel ging het diezelfde avond in Metropolis (Human) over de vraag wat Echte Mannen zijn. In dit fijne kleine buitenlandprogramma buigen lokale verslaggevers over de hele wereld zich over dezelfde kwesties. Nu dus over man-zijn. Zo zagen we zwetende Chinese bodybuilders, Maleisische therapeuten die piemels masseren met wonderolie en hoorden we Palestijnen praten over het belang van de snor.

Die gesprekken waren gefilmd in Hebron, in september 2023. Een eeuw geleden dus. Een marktverkoper stelde dat een man zonder snor is als een kat zonder staart. En een glasblazer vertelde hoe uitgerukte snorharen vroeger dienden als onderpand voor een lening. Je kreeg ze pas terug als alles was afbetaald.

Ook de schoonzoon van de glasblazer had een volle snor. “Zelfs Joden willen met me op de foto”, zei hij trots, zijn universele geslaagdheid als man benadrukkend.

Wat kon ik anders dan het zwijgend aanzien.

Lees ook: Waarom mannen vechten van Griet vandermassen. Filosofe en Professor aan de Universiteit van Leuven.