Een leefbaar platteland
Haar pen is haar wapen. Lezeres Riky Schut-Hakvoort nam als ‘ex-boerin’ dit jaar de pen op om te strijden voor een duurzame, menselijke landbouw.
Wilma van Meteren Trouw, 28 december 2022
Blokkades van snelwegen en huisbezoeken bij politici gingen haar te ver. Maar als boeren massaal hun trekkers pakken, begrijpt Riky Schut-Hakvoort dat als geen ander. “Het zijn emoties, een SOS. Het is hun middel om woede en onmacht te uiten. Bemiddelaar Remkes zag het, de paniek in de ogen van redelijke mensen.”
De pracht maar ook de pijn van het platteland kent de dochter uit een Achterhoeks boerengezin van nabij. Op een prominente plek in haar appartement in Venray hangt het schilderij van boerderij ‘De Bosserhof’ die ze 34 jaar met haar man Jan runde, zijn foto op het kastje eronder.
Op de boerderij in Lottum werkten ze toen al duurzaam – “wat nu een kringloopbedrijf heet”. Het was een tijd van hard werken, “met diepte- en hoogtepunten zoals de hoge kiloprijs (40 cent) voor aardappelen. De aan de kinderen beloofde kleuren-tv kon er toen eindelijk komen.
Het verdriet en de stille armoede zag ze vooral toen ze daarnaast met het boerinnencollectief streed voor een rechtvaardig inkomen. Door het landbouwbeleid stond veel gezinnen het water aan de lippen. Tien boeren per dag moesten gedwongen stoppen.
Geen visie
Na jarenlange inzet bij onder andere de Landelijke Boerinnen Belangen en de werkgroep Landbouw en Armoede, is ze nu min of meer met pensioen. Dat belet haar niet vanwege het nog immer bedreigde boerenleven haar ultieme wapen, de pen, te pakken. Haar hartenkreten bereiken met tussenpozen ook Trouw, ondertekend met ‘ex-boerin’, waarbij de ‘ex’ gerust kan worden geschrapt. Zelf erkent ze “je blijft boerin, elke dag ben je er mee bezig”.
En zoals menig minister heeft gemerkt, is ze een krítische boerin, die het opneemt voor alle ‘slachtoffers’ van het landbouwbeleid: mensen, natuur en de aarde. Toen ze hoorde van recente suïcides onder boeren, ‘pure wanhoop’, was bij haar de maat vol. Ze slaat op haar eettafel, ” ik zei tegen mezelf ‘nu ga ik Den Haag een brief schrijven’.” En zo ontving stikstofminister Van der Wal haar noodkreet: ‘Te lang heeft het beleid diepe sporen getrokken, met veel pijn en verdriet tot gevolg’.
Bij alle achtereenvolgende bewindslieden ontbrak een visie voor de lange termijn. “Ze bleven met hun beleid steeds op de verkeerde weg.” Die van internationalisering en grootschaligheid, gedreven door banken en boerencoöperaties die zich omkatten naar multinationals. Zelfs de wetenschap in Wageningen ging voor megabedrijven. “Dat alsmaar groter en groter, het produceren voor de wereldmarkt, gaat de menselijke maat te boven. Daar geldt het recht van de sterkste.”
Het gevolg was alsmaar lagere prijzen, overproductie, te veel mest, te intensieve veehouderij. Op 6 mei, nog voor de hete zomer van het boerenprotest, haalt ze haar pen tevoorschijn voor een lezersbrief aan Trouw waarin ze pleit voor zo veel mogelijk voedselvoorziening in de eigen regio. ‘Te lang was het toverwoord liberalisering en kregen boer en boerin te maken met wereldwijde concurrentie. Te weinig is er rekening mee gehouden dat dat ten koste ging van het inkomen van de boer, de kwaliteit van onze aarde en de leefbaarheid van het platteland.’
Grondgebonden
Ze weet ook: “We kunnen niet meer terug naar vroeger en er zal een aantal grote bedrijven blijven die produceren voor de export”. Maar daarnaast herhaalt ze haar oproep in een lezersbrief van 2018 voor herontdekking van grondgebonden landbouw, waar mest en grond in balans zijn. “Boeren zien hun toekomst niet in grootschaligheid, maar in een overzichtelijk gezinsbedrijf op een leefbaar platteland met oog voor natuur en milieu.”
”Wat als boeren vanwege de stikstofcrisis overal moeten vertrekken, geen koe in de wei, geen kool op het veld. We willen toch geen kaalgeslagen platteland?”, voegt ze er nu aan toe.