Asfaltcentrale wist dat filter vervangen moest worden, maar productie ging door: ‘Mogelijk verzwarend feit’

De asfaltcentrale in Deventer heeft niet alleen dertien keer meer dan de toegestane hoeveelheid van een kankerverwekkende stof uitgestoten, maar dat is ook willens en wetens gebeurd. Dat blijkt uit een brief van de Omgevingsdienst. ‘Leidinggevende zei dat de productie door moest gaan.’

Stentor Kyrie Stuij 08-02-25

Er volgt een strafrechtelijk onderzoek naar AsfaltNu, de asfaltcentrale op industrieterrein Bergweide. Dat stelt de Omgevingsdienst IJsselland in. Uit een brief vanuit deze organisatie naar AsfaltNu wordt meer bekend over wat er zich heeft afgespeeld.

Het bedrijf staat al langer onder verscherpt toezicht van de gemeente. Omwonenden klagen over gezondheidsklachten. AsfaltNu is verplicht zelf metingen uit te voeren. Daarnaast controleert de gemeente extra met aanvullende metingen.

Plafond dwangsom niet niet bereikt, toch al zwaardere maatregel

Daaruit is gebleken dat AsfaltNu vorig jaar te veel van de kankerverwekkende stof benzeen heeft uitgestoten, dertien keer meer dan de toegestane hoeveelheid. Deze verhoogde uitstoot heeft mogelijk vier weken aangehouden. Om die reden moet AsfaltNu opnieuw een dwangsom van 40.000 euro betalen.

Die maatregel kent een maximum van 200.000 euro, wat betekent dat AsfaltNu maximaal vijf keer dezelfde fout kan maken, daarna kan de Omgevingsdienst overgaan tot andere maatregelen. Maar nog voordat dit maximum is bereikt, stelt de Omgevingsdienst al een strafrechtelijk onderzoek in.

Aanleiding daarvan is dat de leiding van AsfaltNu willens en wetens het koolfilter niet zou hebben laten vervangen, waardoor die uitstoot heeft plaatsgevonden. Een medewerker zou een dag voor de meting ontdekt hebben dat de koolfilter minder goed werkte. Dat filter vermindert de uitstoot van schadelijke stoffen.

Op de vraag waarom de productie van asfalt dan toch opgestart was, verklaarde de medewerker dat hij dit voorgelegd had aan zijn leidinggevende, en dat die opdracht had gegeven om de productie te laten doorgaan.

Economisch delict

Daarmee overtreedt het bedrijf de wet, stelt de Omgevingsdienst, en pleegt AsfvaltNu mogelijk een economisch delict. Een strafrechtelijk onderzoek zou er in theorie op kunnen neerkomen dat personen binnen het bedrijf vervolgd worden. ,,Willens en wetens toch doorgaan met dermate hoge emissies van zeer zorgwekkende stoffen is mogelijk een verzwarend feit”, aldus de Omgevingsdienst.

AsfaltNu-directeur Diederik Oosting is het oneens met de aanname dat het bedrijf wist dat ze de norm zouden overschrijden. Volgens Oosting zijn er indicatieve meters die de uitstoot kunnen voorspellen, maar is die voorspelling niet altijd even nauwkeurig. Verder wil hij vanwege het onderzoek niet inhoudelijk reageren.

‘Verhoogde dwangsom heeft niet het gewenste effect’

Dat de stof benzeen dertien keer meer dan toegestaan is uitgestoten, noemt Stijn van Uffelen ‘een flinke overschrijding’. Hij is rechtsbijstandsverlener en voerde vanuit milieuorganisatie MOB meerdere procedures tegen asfaltcentrales.

Volgens hem zijn overheden vorig jaar begonnen met het verhogen van het dwangsombedrag. De 40.000 euro die AsfaltNu krijgt opgelegd, is relatief aan de hoge kant, zegt Van Uffelen. ,,Voorheen zag je bedragen van 10.000 of 5000 euro. Maar AsfaltNu illustreert dat ook de verhoogde dwangsom niet het gewenste effect heeft.”

Opvallend in Deventer is dat de asfaltcentrale dicht bij woonwijken ligt. Van Uffelen: ,,Dit zie je wel meer, omdat woonwijken uitbreiden richting industrieterreinen. Maar regelmatig vertrekken asfaltcentrales zelf naar een grotere plek buiten de stad.”

Vernieuwen op locatie

Dat is niet het geval bij AsfaltNu, dat juist wil vernieuwen op dezelfde locatie. Van Uffelen vindt dat alle asfaltcentrales zich aan de regels moeten houden, maar verwacht dat nog meer van een asfaltcentrale die dicht bij woningen staat.

Wethouder Jaimi van Essen laat weten dat het strafrechtelijk onderzoek overeenkomt met de landelijke handhavingsstrategie. Hij kan zich voorstellen dat AsfaltNu ervan schrikt, tegelijkertijd benadrukt hij dat het gaat om een onderzoek, en dat het dus niet zeker is of er strafrechtelijk vervolgd wordt. ,,Maar ik vind wel dat omwonenden mogen verwachten dat een Omgevingsdienst optreedt.”

Komende dinsdag is er een informatiebijeenkomst voor omwonenden van de asfaltcentrale, over de nieuwbouw. De gemeente heeft een intentieovereenkomst getekend, maar AsfaltNu moet nog bewijzen dat de productie met de nieuwe installaties daadwerkelijk verbetering belooft.